დიდ ქართველ მხატვარს პეტრე ოცხელს არ აცალეს დიდი მემკვიდრეობის დატოვება, მაგრამ მან შექმნა ეპოქა არა მხოლოდ სცენოგრაფიაში, საერთოდ ქართულ კულტურაში. 21-ე საუკუნეში მხატვრის შესახებ ქართულ და უცხო ენებზე გამოიცა არაერთი  ილუსტრირებული წიგნი. ვისაც ეს წიგნები ჩაუვარდა ხელთ, ან ვინც ოდესმე მის გამოფენებზე მოხვედრილა, თუნდაც ახლახან - ევროპალიაზე, ბრიუსელის ნატიფი ხელოვნების ცენტრში (BOZAR) მოწყობილ გამოფენას („ავანგარდი საქართველოში - 1900-1936“) ეწვია, აუცილებლად აღმოაჩენდა მისთვის აქამდე უცნობ დიდ მხატვარს,  აღფრთოვანდებოდა და გაოგნდებოდა, როდესაც შეიტყობდა, რომ ეს შედევრები სრულიად ახალგაზრდა ხელოვანს ეკუთვნოდა... ის იყო ვუნდერკინდი ხელოვნებაში და ჩვენთვის, ვისაც დღემდე გვნუსხავს ვუნდერკინდი სცენოგრაფი თავისი ხელოვნებით, მეტად ძვირფასი იქნება იმ გამოფენების ვიზიტორი, რომელიც უფრო მეტად დაინტერესდება მხატვრის შემოქმედებით, მისი მშობლიური ქვეყნით და  საქართველოს ეწვევა.  რას შეიტყობს და რას ნახავს  იგი საქართველოში? იმას, რომ  ოცხელი ქართველებს თითქმის ასი წლის შემდეგაც გვნუსხავს   „ურიელ აკოსტას“ ლაკონიური დეკორაციით, ნატიფი კოსტიუმებით, ერთად რომ ქმნიან მარად უკვდავ ცოცხალ ტილოს. თუ სტუმარი მხატვრის მშობლიურ ქუთაისს ეწვევა, იქ სიამაყით მოუყვებიან, რომ სწორედ ამ ევროპულ ქალაქში, კომერსანტის კათოლიკურ ოჯახში დაიბადა დიდი, ევროპული რანგის მხატვარი.  20 წლის პეტრე უკვე თბილისშია -  თბილისის სამხატვრო აკადემიის სტუდენტი ხდება. 20 წლისა მუშათა თეატრში აფორმებს სპექტაკლს. მისი ესკიზებით კოტე მარჯანიშვილი აღფრთოვანდება და თეატრში მიიწვევს. 2 წელიც არ გაივლის და უკვე შედევრი დაიბადება - მარად უკვდავი „ურიელ აკოსტა“.  აქ, ამ ქვეყანაში, მუზეუმებსა თუ მუზეუმებს გარეთ, აუცილებლად უამბობენ, როგორ გამოასალმეს იგი სიცოცხლეს წითელმა ჯალათებმა. პეტრე ოცხელის ნამუშევრებს იხილავენ  როგორც მარჯანიშვილის თეატრის მუზეუმში, ისე ხელოვნების სასახლესა და სიმონ ჯანაშიას სახელობის საქართველოს მუზეუმში. მათი დათვალიერების შემდეგ, სცენოგრაფიის სპეციალისტთა მსგავსად, უცხოელი დამთვალიერებლებიც  დარწმუნდებიან, რომ ოცხელი არ ძველდება, დრო გადის და მისი შემოქმედება უფრო და უფრო თანამედროვე ხდება.  ამაში კიდევ უფრო მეტად დარწმუნდებიან, როდესაც თბილისის ქუჩებში შეხვდებიან ახალგაზრდებს ჰუდებით, მაისურებით, რომლებზეც დაპრინტულია ოცხელის ესკიზები....  ალბათ ბევრს გაუჩნდება კითხვა, როგორ ახერხებდა და როგორ ქმნიდა ოცხელი ამგვარ ხელოვნებას საბჭოეთში, სადაც კონსტრუქტივიზმი ფორმალიზმად გამოაცხადეს და ჩაკლეს. პეტრე ოცხელი თეატრმა იხსნა - იგი თეატრის მხატვარი იყო და მხოლოდ გამფორმებლად „აღიქმებოდა“, ფონის შემქმნელად. მაგრამ ის ფონს კი არა, იმ მეტაფიზიკურ გარემოს ქმნიდა, რომელიც მსახიობებს უკარნახებდა ქმედების, ჟესტიკულაციის და მეტყველების სტილს.  ოცხელს მთელი არსებით უყვარდა თეატრი და გრძნობდა თეატრს. უყვარდა არტისტები, რომლებიც იქცნენ მის ნატურებად. მათი შინაგანი ტემპერამენტი და პლასტიკა გადმოჰქონდა ესკიზებში, შემდეგ კი სცენაზე… მხატვრის საყვარელი ნატურა ვერიკო ანჯაფარიძე იყო.  თუ ოცხელის შემოქმედებით დაინტერესებული ადამიანი თბილისს ეწვევა, მთაწმინდის პანთეონში ნახავს ქანდაკებას, სადაც დიდი ქართველი მსახიობი წარმოდგენილია სწორედ ივდითის როლში - პეტრე ოცხელისეულ კოსტიუმსა და სავარძელში. ასეთივე ქანდაკება ამშვენებს მარჯანიშვილის თეატრის ეზოსაც.  მხატვარი 1937 წელს 30 წლის ასაკში დახვრიტეს, მაგრამ ვერაფერი დააკლეს მის სიცოცხლისუნარიან, მარად უკვდავ შემოქმედებას, რომელმაც მრავალი ათეული წლის შემდეგ საზღვრები გაარღვია და ახალი სიცოცხლე შესძინა მხატვარს - პეტრე ოცხელი იქცა თავისი მშობლიური ქვეყნის ერთ-ერთ სახედ და ხატებად იმ საერთო ევროპულ კულტურულ სივრცეში, რომლის ნაწილიც ყოველთვის იყო, თავისი შემოქმედების რანგით, არსით და რაობით. 

„ბორჯომი“ არამხოლოდ წყალია - ეს ბუნებრივი მემკვიდრეობაა, რომელიც გვახსენებს, რომ ნამდვილი სიმდიდრე ბუნების წიაღში იმალება. ის არა მხოლოდ მინერალებით გვავსებს, არამედ განცდითაც, რომ საქართველოში ჯერ კიდევ იგრძნობა ადამიანისა და ბუნების კავშირი.  აქ ამ კავშირის ერთ-ერთ გამორჩეულ ამბავს მოგიყვებით. ჩრდილოეთ კავკასიონის და საქართველოს მთის ცხოვრების ნახვა თუ გინდა, თუ ლაშქრობაც გიყვარს, ისტორია გაინტერესებს, ახალ თავგადასავალს ეძებ ან, უბრალოდ, გინდა, ისეთი რამ ნახო, რაც აქამდე საქართველოში არ გინახავს, მიდიხარ თრუსოს ხეობის სანახავად.  ყაზბეგში რომ ჩახვალ, ყველას შეგიძლია ჰკითხო, საიდან მოხვდე თრუსოში და რჩევებსაც იქვე მოგცემენ - როგორ მოემზადო და რა არ გამოგრჩეს. წინასწარ დაგეგმვა და მომზადება კი (როგორც ყველგან და ყოველთვის) ნამდვილად დაგჭირდება. ერთი სიტყვით, შედიხარ თრუსოს ხეობაში. გხვდება სოფელი აბანო. ლამაზი სოფელია. სოფელი ჰქვია, თორემ არავინ ცხოვრობს (ისე, როგორც მთელი ხეობის ოცამდე სოფელში). მხოლოდ მონასტერია და ბერები ცხოვრობენ, როგორც, საერთოდ, ბერების უმრავლესობა ცხოვრობს მაღალმთიან საქართველოში - ლამაზ ბუნებაში, მსუბუქ სიმყუდროვეში (თუ ასეთი რამ საერთოდ არსებობს), მკაცრი რუტინით და ყოველთვის მზად ტურისტების გასამასპინძლებლად. საერთოდ, მზად ყოფნა ხეობაში ყოველ ნაბიჯზე იგრძნობა. ჯერ კიდევ ქრისტიანობამდელ რომშიც კარგად ესმოდათ თრუსოს ხეობის სტრატეგიული მნიშვნელობა ჩრდილოეთის ხალხებისგან თავდასაცავად და ეს, როგორც ყველგან და ყოველთვის, პირველ რიგში არქიტექტურაზე მოქმედებს. თუმცა, ამაზე ცოტა ქვევით ვთქვათ მეტი.  ხეობაში, სოფელ აბანოდან რამდენიმე ასეული მეტრით სიღრმეში, მოქმედი საგუშაგოა და აქ გამოგადგება წინასწარ მოწესრიგებული საბუთები. პატარა საგუშაგოა და გუშაგები მსახურობენ ისე, როგორც, საერთოდ, საზღვრის მცველები გუშაგობენ „დაძაბულ“ საზღვრებთან ახლოს საქართველოში - არც ისე კომფორტულ პირობებში ტურისტის გადმოსახედიდან, უჩვეულოდ კარგ განწყობაზე და ჩვეულად გულწრფელები ქვეყნის სიყვარულში. ხანდახან პატარა ღუმელზე ხალავენ მზესუმზირას, რომელსაც აუცილებლად შემოგთავაზებენ. თუ მეტი ხნით შეყოვნდი მათთან, მიგითითებენ წყაროზე, საგუშაგოსთან სულ ახლოს, და საკმაოდ დამაჯერებლად აგიხსნიან, რატომ უნდა გასინჯო. მე, მაგალითად, ასე ამიხსნეს და აბა თუ იტყვით, რომ არ არის დამაჯერებელი: „ჩვენ, ამ კონსერვების ნაჭამებს, მუცელი რომ გვაწუხებს ხოლმე, ამ წყაროს წყალს ვსვამთ, ერთი-ორი წუთი ბუყბუყებს მუცელი და მაშინვე გვშველის“. წყაროს ირგვლივ ქვები მოწითალოდაა შეფერილი, მაგრამ ეს არ გაოცებს, იმიტომ, რომ გზად უკვე ნანახი გაქვს თრუსოს ცნობილი ტრავერტინები და იცი, რომ წყარო მინერალურია, ან, როგორც იქაურები ამბობენ, ბუყბუყებს. თრუსოს ხეობაშია „უძირო ტბაც“, რომელიც, ასევე, მთლიანად მინერალური გაზიანი წყალია და იქ, წყაროებისგან განსხვავებით, ვიზუალურადაც შეგიძლია ნახო, როგორ ბუყბუყებს წყალი (ადგილობრივები „ბუყბუყა ტბასაც“ ეძახიან). საგუშაგოდან უკვე ჩანს ხეობის სიღრმის პირველი დაცლილი სოფელი - ბურმახევი. გეგონება, განზრახ ჩანს საგუშაგოდან ასეთი შთამბეჭდავი, რომ თუ პირველად მოუმზადებელი წახვედი და საგუშაგოს ვერ გასცდი, აუცილებლად დაბრუნდე უკან. შორიდან პირველი ჩანს ის, რითაც საქართველოში მთის ხალხი ამაყობს - კოშკები ბოლოს ინგრევა. ცოტა რთული დასაჯერებელია, რომ თრუსოს სოფლები 30 წლის წინ დასახლებული იყო და იმ სახლებში, რომლებისგანაც ახლა მხოლოდ კედლებია დარჩენილი, ადამიანები ცხოვრობდნენ. უფრო ის შეგრძნება გრჩება, რომ აქაურობა საუკუნეებია მიტოვებულია. ეს, ყველაზე მეტად მკაცრი ზამთრის ბრალია, თუმცა, როგორც ადგილობრივები ამბობენ, ტურისტებს და მწყემსებსაც ეკუთვნით საყვედური. (ამიტომ, თუ ხეობის მონახულებას გადაწყვეტთ, პრაგმატულად - საკუთარი უსაფრთხოებისთვისაც აჯობებს, არ დააზიანოთ ის, რაც ყოველ მომდევნო ზამთარს გადაურჩება).  მიუყვები თერგის ხეობას სიღრმეში და ირგვლივ თითქმის ყველა შემაღლების თავზე კოშკია. ყველა ამ ადგილას რამდენიმე ათეული წლის წინ დასახლებული სოფელი იყო. თუ თან გახლავს ადამიანი, ვინც რეგულარულად სტუმრობს თრუსოს, აუცილებლად მოისმენ მსგავს ფრაზას: „შარშან აქ ეს ბზარი არ იყო“, ან ასეთს: „გასულ წელს ეს კედელი ფეხზე იდგა“; „კოშკები უფრო ძლებს“; „მომდევნო ზამთარს ვეღარ გაუძლებს“... ამიტომ გიმძაფრდება სურვილი, უფრო ღრმად შეხვიდე ხეობაში და ნახო ყველა სოფელი, სანამ მათი კვალი ჯერ კიდევ არსებობს. თანდათან, სიმაღლის მატებასთან ერთად (ბოლოს და ბოლოს სულ ახლოს ხარ თერგის სათავესთან), ჟანგბადის დონე იკლებს და იმაზე უფრო მალე იღლები, ვიდრე საკუთარ გამძლეობაზე გქონდა წარმოდგენა, მაგრამ მაინც აჯობებს მიხვიდე მარშრუტის ბოლომდე - სოფელ რესიმდე, რომელიც ზღვის დონიდან 2405 მეტრზეა. რას ნიშნავს ზღვის დონიდან 2405 მეტრზე სოფლის არსებობა? იმას, რომ ერთ დროს, არცთუ ისე შორეულ წარსულში, უფრო ზუსტად, 1989 წლამდე, სოფელი რესი ევროპაში ყველაზე მაღალი დასახლება იყო. უფრო მაღლა, ვიდრე უშგული (ადრინდელი რეკორდი), უფრო მაღლა, ვიდრე ბოჭორნა (ახლანდელი რეკორდი). ახლა სოფელი რესიც ისევე ცარიელია, როგორც მთელი ხეობა. ბოლოს იმასაც გეტყვით, რომ რთულია მოხვდე თრუსოს ხეობაში, მაგრამ არა შეუძლებელი. ცუდი გზა და ამინდი არ არის პრობლემა, ბოლო-ბოლო, ფეხით გაივლი რამდენიმე ათეულ კილომეტრს, კარგ ამინდსაც შეარჩევ, მაგრამ რამდენიმე დღით ადრე თუ არ შეავსებ სპეციალური განცხადების ფორმას და ქვეყნის სასაზღვრო უსაფრთხოებაზე პასუხისმგებელ ორგანოებს არ გააფრთხილებ მარშრუტის შესახებ, ხეობის მხოლოდ დასაწყისს ნახავ და მოგიწევს მობრუნდე უკან, დაახლოებით იმ შთაბეჭდილებების 10 პროცენტით, რომელიც წინ გელოდება.  ერთი სიტყვით, აწესრიგებ საბუთებს, გეგმავ მარშრუტს და მიდიხარ.

ბრენდები ხვდებიან ფილმებში და ხანდახან ისეთ დაუვიწყარ მომენტებს ქმნიან, ბევრ მსახიობსაც კი შეშურდება. ჯერ მარტო დოქტორ პეპერსის და ფორესტ გამპის მომენტი რად ღირს.  ამ ეპიზოდმა ეს სასმელი  ადამიმანების ცნობიერებაში სამუდამოდ დააკავშირა საკულტო ფილმთან.   პოპულარული ბრენდების გამოყენებას რეჟისორები არ ერიდებიან,  მათ სურთ, რომ მაქსიმალურად ზუსტად  აღწერონ ის რეალობა, რომელსაც კინოში იღებენ.  გამონაკლისი არც „ბორჯომი" ყოფილა, დიდი ტრადიციისა და  კულტურის ბრენდი, თქვენთვის ნაცნობ არაერთ ფილმში გვევლინება. რამდენიმე მათგანი მართლა გაგაკვირვებთ.  საბჭოთა და პოსტსაბჭოთა ფილმებში „ბორჯომის" მოხვედრა  გასაკვირი არ არის, მაგრამ საბჭოთა სამეცნიერო ფანტასტიკაში, სადაც მოქმედება შორეულ მომავალში ხდება, „ბორჯომის" აღმოჩენა ნამდვილი სიუპრიზია.  არ ვიცი შეგინიშნავთ თუ არა, ანდრეი ტარკოვსკის „სოლარისში", სოლარისტიკის შესახებ კონფერენციის სცენაში მაგიდაზე მაცოცხლებელი წყლის ბოთლები დევს. არადა როგორც ამბობენ, ბოთლი ეტიკეტით შებრუნებული უნდა მდგარიყო, მაგრამ თავად რეჟისორის მოთხოვნით, ბოთლის ეტიკეტი ეკრანზე ჩნდება, რადგან მას ღრმად სწამდა, რომ „ბორჯომი" მომავალშიც აუცილებლად იარსებებდა და ჩვეულებისამებრ სამეცნიერო კონფერენციების მაგიდებსაც დაამშვენებდა.  „ცისფერი მთები, ანუ დაუჯერებელი ამბავი" „სოლარისში" „ბორჯომის" გამოჩენა თუ მოულოდნელი სიურპრიზია, „ცისფერ მთებში" ნამდვილად არ არის დაუჯერებელი ამბავი. მაშინ, როდესაც სოსო გამომცემლობის შენობაში აღმა-დაღმა დადის და თავისი ნაწარმოების წამკითხველს ეძებს თანამშრომლები ჭადრაკს თამაშობენ. სწორედ ამ მომენტში ერთი მოთამაშე „ბორჯომს" გეახლებათ. „ცისფერი მთები" ალბათ ყველაზე მეტად ასახავს იმ პერიოდის რეალობას, „ბორჯომიც", ამ რეალობის განუყოფელი ნაწილი იყო, სწორედ ასეთი პატარა დეტალები ტოვებენ სინამდვილის განცდას, რომელიც ასე ნაცნობია ყველასთვის.  „ცისფერი მთების" შემდეგ, დიდი ნახტომი გავაკეთოთ, „ბორნის ულტიმატუმი".  ჯეისონ ბორნის შესახებ ალბათ გსმენიათ, უმაღლესი დონის ჯაშუშია, რომელსაც მეხსიერება უღალატებს და საკუთარი თავის ძიებას იწყებს.  ეს გზა კი გრძელი, სახიფათო და თავაგდასავლებით სავსეა, ამ გზაზე მეთ დეიმონის გმირს „ბორჯომის" ბოთლთანაც კი მიიყვანს.  დევიდ კრონენბერგის ფილმში „აღმოსავლური დაპირებები" „ბორჯომი" ისეთ ვარსკვლავებთან ერთად თამაშობს, როგორებიც არიან - ნაომი უოტსი, ვინსენ კასელი და ვიგო მორტენსენი. ფილმში მოვლენები ვითარდება ლონდონში, სადაც რუსული მაფიის ირგვლივ დატრიალებული ამბებია აღწერილი. „ბორჯომთან" ერთად ფილმში ქართველი მსახიობი, დავით პაპავაც თამაშობს.  „ბორჯომი" ჩნდება კლაივ ოუვენთან და ანჯელინა ჯოლისთან ერთადაც, 2003 წლის ფილმში „ზღვარს მიღმა.“ სადაც ორი მთავარი გმირი, სამყაროს გადარჩენას ცდილობს. უცნობია, როგორ მოხვდა „ბორჯომი" ამ ფილმში, მაგრამ ფაქტია, კადრში, არასდროს შემთხვევით არაფერი ხვდება.   „ტერმინალი" დარწმუნებული ვარ, ცოტას გექნებათ შემჩნეული, ტომ ჰენქსი ერთ-ერთ ყველაზე დასამახსოვრებელ როლში, სადაც ის გამოგონილი სახელმწიფო „კრაკოჟიას“ მოქალაქის როლს თამაშობს, რომელიც აეროპორტის ტერმინალში ომის გამო გაიჭედება.  ერთ-ერთ დილას, ახალ გაღვიძებულ გმირს თავთან „ბორჯომის" ბოთლი ისე უდევს, თითქოს კრაკოჟიელი კი არა ნამდვილი ქართველი იყოს. 

“ასა - იძახდა გარსია ოჩიაური.  ასა - ბანს აძლევდა მდინარე!”  გარსია ოჩიაური, არხოტიონი, სოფლის უკანასკნელი მოჰიკანია, რომელიც თავის საყვარელ მთებს ექსტაზური ცეკვით ემშვიდობება.  არ ვიცი, იცოდა თუ არა გოდერძი ჩოხელმა რამე მაჰასამადჰის შესახებ, მაგრამ ფაქტია, გარსია ოჩიაურის ცეკვაში იოგას უმაღლესი საფეხური აქვს აღწერილი.  იოგის სრულქმნის მიღწევა ძალზედ წააგავს მოცეკვავის როკვაში ჩაკარგვას და აბსოლუტური თავისუფლების მიღწევას.  გარსია ცეკვაში ასახავს ყველა ემოციას, რასაც მაღალი მთებიდან აწვდიან, გარსია იღებს და გარსია გასცემს.  ცეკვით გამოთქვამს იმას, რაც ენისთვის გამოუთქმელია, რისი დატევაც სხეულს არ ძალუძს. ეს უბრალო ემოციები კი არა, სიცოცხლის წვენია, რომელიც ცეკვიდან იღვრება, როგორც ამრიტა, ღვთიური ნექტარი, ან მაცოცხლებელი წყალი ბორჯომის წყაროდან.  ქართული ენის მრავალფეროვნება უდავოა, მაგრამ ზოგჯერ ჩვენს ემოციებს ისიც კი ვერ აღწერს სრულად, მთელი სხეული ითხოვს ამოხეთქვას და ჰოპ! სწორედ ამ დროს ვიწყებთ მოძრაობას, ენით აღუწერელი განცდების სხეულით გადმოცემას! ალბათ, ასე შეიქმნა ქართული ცეკვა - ჩვენი ქვეყნის, ხალხის გაცოცხლებული ისტორია.  ერთი ცეკვა და უამრავი ბრძოლა, სიყვარული, გამარჯვება, სევდა, ხუმრობა თუ ეშმაკობა. ყველაფერია თავმოყრილი.  ქართული ცეკვა ისეთივე ემოციური და მრავალფეროვანია, როგორც ქართველი ადამიანის ხასიათი. თითოეული კუთხის ცეკვა კი ისეთივე ინდივიდუალური, როგორც ბუნება თითოეულ კუთხეში.  ზოგი - დახვეწილი და ელეგანტური, ზოგი - მკაცრი და მრისხანე, ზოგი - რბილი და ცოტა სახალისოც კი!  შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ცხოვრებაში ჩვენც გამოვიარეთ ის ემოციური ქარცეცხლი, რასაც ქართულ ცეკვაში ვხედავთ! ახლა ვუყურებთ, ასე გენიალურად გადმოცემულს და… გვეტირება.  ქართული ცეკვის ფენომენი ცდება ერთი კონკრეტული ქვეყნის მასშტაბებს. ის მთელი მსოფლიოს მებრძოლების, მაძიებლების, არტისტების, გლეხების მოძრაობაში გამოხატული ტკივილი და აღმაფრენაა.  ცეკვას საზღვრები არ აქვს.  ქართული ცეკვა ადამიანური საზღვრების მიღმაც გადის. თითოეულ მოძრაობაში შეიძლება დაინახოთ მჩქეფარე მდინარეების ინტენსივობა, უძლეველი მთების სიამაყე, ცეცხლის თვალისმომჭრელი გიზგიზი თუ ტყის მისტიკური ჩურჩული.  ერთ-ერთი გამორჩეულად შთამბეჭდავი ცეკვაა „ხანჯლური.” ლეგენდის თანახმად, დიდგორის ძლევამოსილ გამარჯვებაში თავისი წვლილი სწორედ ამ ცეკვაში ნაჩვენებმა ჰაერში ხტომის და ბზრიალის თავბრუსდამხვევმა ტექნიკამ შეიტანა. ასე ამბობენ, ჩვენი ერთი მებრძოლი მტრის ზურგში გადახტებოდა, მუხლებზე დგებოდა, ხანჯლებით ბზრიალს იწყებდა და 30 მეომარს თან გაიყოლებდაო! ამ ამბავს გვიამბობს ცეკვა „ხანჯლური." გრიგოლ რობაქიძე 1962 წელს, ჟენევაში სუხიშვილების ოთხ წარმოდგენას დაესწრო. ჯერ კიდევ როდის დაიწყეს ქართული ცეკვის მსოფლიოსთვის გაცნობა! ქართულ ცეკვაზე ასე კარგად არავის დაუწერია! გრიგოლ რობაქიძე თავის გენიალურ ესეში „ქართული გენია როკვით განფენილი“ წერს: „უნდა „მეტი და მეტი". ზღვარს ვერ ჰპოულობს, რომ შეჩერდეს. ერთვის და ერთვის უზღვაროს. ამავე დროს ამ „შერთვაში" „მოზომილი და მოქნეული" ერთი-და-იგივეა. უზღვაროს ოსტატი ზღვარში ავლენს, უზომოს ზომით სალტავს.“ არ ვიცი მაშინ გრიგოლ რობაქიძემ იცოდა თუ არა, მაგრამ „უზღვაროსთან შეერთება” სანსკრიტულიდან ითარგმნება როგორც... იოგა.  შეიძლება ამიტომ იყო განსაკუთრებულად ამაღელვებელი სანახაობა სუხიშვილების გამოსვლა ინდოეთში, „მაჰაშივარატრის“ დღესასწაულზე, სადაც თავისი ცეცხლოვანი ცეკვა პირდაპირ ადიიოგის, იგივე პირველი იოგის, შივას 35-მეტრიანი ქანდაკების წინ შეასრულეს! შივა ცეკვავს, მისი ცეკვა კი ქმნის და ანადგურებს სამყაროებს.  ასეთია ქართული ცეკვაც, სავსე ენერგიით, რომელსაც განადგურებაც შეუძლია და ახლის შექმნაც.  ცეკვა შივასთან იყო ექსტაზური როკვის და ტოტალური მედიტაციური სიმშვიდის წარმოუდგენელი სინთეზი, რომელსაც მაყურებელთა რეკორდული რაოდენობა, 140 მილიონი ადამიანი უყურებდა. შესადარებლად გეტყვით, რომ ერთ-ერთი ყველაზე ყურებადი ტრანსლაციის, სუპერ ბოულის მაყურებლების რაოდენობა 114 მლნ იყო.  დამატებით 140 მილიონმა ადამიანმა იხილა, როგორია „ქართული გენია, როკვით განფენილი,” 140 მილიონი ადამიანი ეზიარა ქართული ცეკვიდან გადმოსულ ამრიტას.  სუხიშვილები მსოფლიოს სხვადასხვა კონტინენტზე 1948 წლიდან მოგზაურობენ, 200-ზე მეტი ტურნე, 19200-ზე მეტი წარმოდგენა და 60 მილიონზე მეტი საქართველოს კულტურას ნაზიარები ადამიანი.  ისევე როგორც სუხიშვილები, ჩვენც ვცდილობთ რომ საქართველოს შესახებ მთელ სამყაროს გავაგებინოთ. მეტიც, ჩვენ გავერთიანდით კიდევაც! სუხიშვილებმა სპეციალურად „ბორჯომის" რგოლისთვის, საქართველოს ულამაზესი მთების ფონზე, კიდევ ერთხელ გააცოცხლეს ჩვენი კულტურა.  ცეკვა ჰყვება ამბავს, ცეკვა ჰყვება იმასაც, რასაც ენით ვერ გადმოვცემთ. ქართული კულტურა სავსეა ენითაღუწერელი ფენომენებით, ამიტომ რა გასაკვირია, რომ ჩვენს გაცოცხლებულ ლეგენდაშიც, ცეკვას განსაკუთრებული როლი აქვს. ცეკვას, რომელიც გზაა შინისკენ, ცეკვას, რომელიც საზღვრებს გაგაცდენს, ცეკვას რომელიც სიცოცხლის წყაროსთან მიგვიყვანს.

საიდან მოდის საერთოდ მოდა? თავიდან ადამიანმა ჩაცმა ალბათ კლიმატურ პირობებთან გამკლავების და სხეულის სხვადასხვა მცენარეებისა თუ მწერებისგან დაცვის მიზნით დაიწყო. ხან ფოთლები აიფარა, ხან ცხოველები გაატყავა და ჩაიცვა, ბოლოს მცენარის ღეროსგან საკუთარი ხელითაც კი გამოიყვანა პირველი ძაფი. ეს პირველი ძაფი კი 34 000 წლის არის და არც მეტი არც ნაკლები - საქართველოშია ნაპოვნი! ნახევრად ხუმრობით და ნახევრად სერიოზულად იმის მტკიცებაც კი შეიძლება, რომ ღვინის, პურისა და ცეკვის გარდა, მოდის სამშობლოც ვართ. ეს სულაც არ არის გასაკვირი, რადგან ინსპირაცია მოდაში, მოდის ბუნების პალიტრიდან, ისტორიული წყაროებიდან, არქიტექტურიდან, სიცოცხლით სავსე ყოველდღიურობიდან და ა.შ. უამისობას კი ნამდვილად არ ვუჩივით.  არც შემოქმედებითობა გვაკლია და არც მეამბოხე სული. ინსპირაცია + შემოქმედებითობა + მეამბოხე სული და გამბედაობა - ესეც ფორმულა რომელმაც, ხელოვნების შთამბეჭდავი ნიმუშები შექმნა! შემოქმედებითობასა და გამბედაობასთან ერთად, ქართველებს სიამაყეც გვახასიათებს. გვიყვარს ჩვენი ქვეყანა, ბუნება, კულტურა და ისტორია. გვიყვარს და გვეამაყება ჩვენი იდენტობისა და უნიკალურობის ხაზგასმა. მოდა კი ამისთვის იდეალური საშუალებაა. თანამედროვე სამოდელო ინდუსტრია არ არის უბრალოდ ტანსაცმლის წარმოება, ის არის საკუთარი შინაგანი სამყაროს გამოვლენა და ერთგვარი ამბოხი.  დიზაინერი ალქიმიკოსია, ვინც ქსოვილებისა და ფერების კომბინაციას თვითგამოხატვად და საკუთარი თავის რწმენად აქცევს.  ის ერთგვარი მედიუმია, რომელმაც უნდა დაინახოს ხალხის მოთხოვნა მომავლიდან და უპასუხოს ამ მოთხოვნებს.  მოდის საერთაშორისო ასპარეზზე წარმატებას არაერთი ქართველი დიზაინერი აღწევს. მათ ნამუშევრებს ნიუ იორკის, მილანის, ბერლინის, ლონდონის წამყვან  ჩვენებებსა თუ ე.წ. „კონცეპტ სთორებში” შეხვდებით.  ქართველი დიზაინერების ტანისამოსის მომხმარებლებს შორის მსოფლიოს წამყვანი ვარსკვლავები არიან: ბიონსე, რიანა, ლედი გაგა, ჯენიფერ ლოპესი, გალ გადოტი, კრისტენ სტიაურტი, ბელა ჰადიდი და ა.შ.  მისი ჩვენებები აღძრავს ფიქრს და ემოციას. აჩენს კითხვის ნიშნებს და აპროვოცირებს ახლებურ ხედვას.  ქართული მოდის კიდევ ერთი გამორჩეული წარმომადგენელია დევიდ კომა. 2009 წელს მან საკუთრი ბრენდი David Koma დაარსა. 2014 წლიდან კი ის Thierry Mugler-ის არტ-დირექტორი გახდა.  დევიდ კომას ესთეთიკა გამოირჩევა მინიმალიზმით, ფერთა შეზღუდული პალიტრით და ისეთი ელემენტების გამოყენებით როგორებიცაა: მეტალები, მძივები და გეომეტრიული ფიგურები. კომას ხელწერაა ქალის სილუეტით შთაგონებული მკვეთრად გამოხატული ფორმები.   დევიდ კომამ საკუთარ დიზაინში ქართული ჩოხის ელემენტებიც გამოიყენა. VOGUE-ისთვის მიცემულ კომენტარში, კომამ ჩოხის გარდა ცეკვა „ქართულიც” ახსენა, როგორც საკუთარი ინსპირაციის წყარო და მას, ქალსა და მამაკაცს შორის, დრამატული „შეჯახება” უწოდა.  სხვათაშორის, დევიდ კომამ ექსკლუზიურად „ბორჯომისთვის", ქილის ლიმიტირებული, საახალწლო დიზაიანი შექმნა! „ბორჯომის" და კომას კოლაბორაციის შედეგს დიდი სიამოვნებით გიზიარებთ ბმულზე. თანამედროვე ქართული მოდის კიდევ ერთ-ერთი თვალსაჩინო წარმომადგენელი ბრენდი Situationist-ია, რომლის დამაარსებელი თვითნასწავლი დიზაინერი ირაკლი რუსაძეა. ბრენდი 2016 წელს დაარსდა და ქართული ისტორიული მემკვიდრეობის და ავანგარდული ხედვის შერწყმას წარმოადგენს. წარმოიდგინეთ, 32 გრემის მფლობელმა ბიონსემ „რენესანსის" მსოფლიო ტურნეს ორი შოუ, დევიდ კომასა და  situationist-ის კოსტიუმებით გახსნა. „რენესანსის” ტურნე, ქალი შემსრულებლის მიერ ჩატარებული ყველა დროის ყველაზე მასშტაბური და მაღალშემოსავლიანი ტურნეა. ქართულ მოდა ერთ-ერთი ის ინსტრუმენტია, რითიც ჩვენი ხმა შეგვიძლია მთელ მსოფლიოს მივაწვდინოთ. ის ტრადიციულობისა და ინოვაციურობის, ქვეყნის მდიდარი ისტორიული და კულტურული მემკვიდრეობის, ევროპული და აზიური გავლენების, წარსულისა და მომავლის საოცარი მიქსია. სწორედ ამაშია ალბათ მისი უნიკალურობა.  Სხვათაშორის, ქართველების გემოვნებით ჩაცმის ნიჭს საქართველოში ჩამოსული უცხოელი მოგზაურებიც აღნიშნავდნენ. ქართული მოდის მხარდაჭერა ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, სწორედ ამიტომ, „ბორჯომი“ Tbilisi Fashion Week-ის სპონსორი რამდენჯერმე იყო. 

დევიდ კომა, იგივე დავიდ კომახიძე, საქართველოში დაბადებული და მსოფლიოში სახელგანთქმული დიზაინერია, ამ ადამიანმა საკმაოდ ახალგაზრდა ასაკში ისეთი ვარსკვლავები შემოსა, როგორებიცაა: სინდი კროუფორდი, ჯენიფერ ლოპესი, ლედი გაგა, ბიონესე.  დევიდ კომა ერთ-ერთი პირველია იმ ქართველებს შორის, ვინც საკუთარი შემოქმედებით საზღვრები გაარღვია და ჩვენი ქვეყნის სახელი მთელ მსოფლიოს მოჰფინა. დღემდე შეგვიძლია მას ქართული ესთეტიკის ამბასადორი ვუწოდოთ და ამის დასტურად ბიონსეს მაგალითი მოვიყვანოთ, რომელიც მსოფლიო ტურნეში დევიდ კომას მიერ შექმნილი სამოსით წავიდა და 2022 წლის ამერიკის კინოაკადემიის დაჯილდოვებაზეც ქართველი დიზაინერის კაბა ეცვა.    დევიდ კომა საქართველოში დაბადებული კიდევ ერთი მსოფლიო მასშტაბის ბრენდია. ბორჯომი კი ქართული მოდის გულშემატკივარი. ამ მოცემულობამ კი ამ ორი ბრენდების კოლაბორაცია გამოიწვია. ადელის, ბიონსეს, და სხვა ვარსკვლავების შემდეგ, დევიდ კომამ ახლა უკვე ბორჯომიც შემოსა.  2022 წელს, მისი დიზააინით შექმნილი ბორჯომი, ლიმიტირებული რაოდენობით გამოვიდა.  ქართული ტრადიციული იკონოგრაფიისთვის დამახასიათებელი სადა და დახვეწილი ორნამენტები, ბორჯომის ქილას დამატებით სიცოცხლეს და ელეგანტურობას სძენს. სხვანაირად ვერც იქნებოდა, ინსპირაციად აღებული თამარ მეფის სამკაული ერთდროულად ატარებს დედოფლურ მშენებასა და მეფურ დიდებას   ბორჯომმა თბილისში დევიდ კომასაც უმასპინძლა.(ვიდეო) ალბათ დაკვირვებიხართ, ტანსაცმელს მაგიური თვისეები აქვს, შეუძლია განწყობის დარეგულირება,  თავდაჯერების მომატება, ან სინაზე, ან შემართება, თუნდაც  იქნებ  ბორჯომზეც ასეა? იქნებ მასზეც ისე მოქმედებს დედოფლური სამოსი, როგორც ადამიანზე,  ვინ იცის, ბროჯომის წყალიც ხომ ცოცხალი?! მასაც თავისი ქიმია და შინაგანი გეომეტრია გააჩნია. დევიდ კომას დიზაინი კიდევ ერთი დამატებითი ელემენტია დედამიწის გულიდან წამოსულ მაცოცხლებელ წყალში.  8000 მეტრიანი მოგზაურობის ღირსეული დაგვირგვინება.  როდესაც ქილა ხელში გიჭირავს, თუ ყურადღებას რამდენიმე წამით ორნამეტებზე გააჩერებ მიხვდები, რომ უბრალო მინერალური წყალი კი არა, მთელი შენი ქვეყნის სიმდიდრე გიპყრია ხელთ. ძველიც, ახლიც და უახლესიც. მატერიალურიც და არამატერიალურიც.  როგორც ივ სენ ლორანი ამბობს,  “დიდი ხნის შემდეგ მივხვდი, რომ კაბაში ყველაზე მნიშვნელოვანია ქალი, რომელიც მას ჩაიცვამს.” ბორჯომმაც მოიხდინა თამარ მეფის სამკაულისგან შთაგონებული შესამოსი, რადგან თავად ბორჯომიც სამკაულია საქართველოსი.