გასტრო გიდი ამჯერად იტალიაში გამოგზაურებთ, ჩვენი მასპინძელი ნანა ზურიაშვილია, კულინარიული გვერდის buongustaio (გურმანი) ავტორი. “2013 წლიდან ვცხოვრობ იტალიაში, კერძოდ ნეაპოლის ქალაქგარეთ, პატარა ისტორიულ ქალაქ პოცუოლში. პოცუოლი გაშენებულია მოქმედ ვულკანზე, ვიცი, ძალიან საშიშად ჟღერს, მაგრამ უჩვეულო სილამაზისაა აქაურობა. 6 წელია შევქმენი ოჯახი და მყავს სამი გოგონა. ჯერჯერობით ჩემი კარიერული წინსვლა შეჩერებულია, მაგრამ მომავალი წლიდან ვგეგმავ არქიტექტურის შესწავლას. იტალიაში აღმოვაჩინე კულინარიისადმი დიდი სიყვარული. ძალიან შემიყვარდა იტალიური სამზარეულო. რადგან მქონდა ბევრი თავისუფალი დრო, ვსწავლობდი და ვატარებდი ექსპერიმენტებს. ვთვლი რომ დღესდღეობით კარგი კულინარი ვარ და მალე ვაპირებ გავაღრმაო კულინარიული შესაძლებლობები.  ნეაპოლს ძალიან დიდი ისტორია აქვს, როგორც კულინარიული ასევე მუსიკალური. ვინც არ იცით, ნეაპოლში აშენდა პირველი ოპერა "San Carlo” და გამოცხვა პირველი პიცა. ნეაპოლია მისი ხმაურიანი და ვიწრო ქუჩებით, დიდი პიაცებით, ბევრი და გემრიელი პიცერიით, საუკეთესო ესპრესოთი, მოცარელითა და კიდევ რა ჩამოთვლის. O sole mio-ს და კიდევ უამრავი ისტორიული სიმღერის საწყისი.  რადგან ამ რეგიონს ზღვაც ბევრი აქვს  და მზეც, ხალხიც ასეთი მხიარული, ცეცხლოვანი და ემოციურია, რაღაცნაირად ჩვენ, ქართველებს გვგვანან. ჩემს ოჯახში, განურჩევლად ასაკისა, ყველას უყვარს პასტა.. ხშირად ვაკეთებ ახალ პასტას, რაშიც შვილები ხშირად მეხმარებიან... ასე მგონია, რომ სამზარეულოც ხელოვნების ერთ-ერთი სფეროა და მისი გაზიარება აუცილებელია, განსაკუთრებით პატარა ასაკში, როდესაც ხელის შეხებით შეიცნობენ სამყაროს... ასე მგონია რაც მეტ რამეს შეეხებიან ბავშვობიდან, მით მეტი ფანტაზია და იდეა ჩამოუყალიბდებათ. ზოგადად მიყვარს მომზადება, სულ ვფუსფუსებ და რაღაცას ვაკეთებ, უფრო მეტი პურეული, ნაკლები ტკბილი...  მაგრამ ვიტყოდი, იტალიურ გასტრონომიასაც ვერაფერი შეედრება.  იტალიელებს უყვართ საათობრივი კვება. Colazione - საუზმე ტკბილი, pranzo- სადილი აუცილებლად პასტა და მერე მეორე კერძი, ჭიქა ღვინით და ბოლოს ხილი და ტკბილი აუცილებლად. საღამოს უფრო ბურღულეულს მიირთმევენ. რიზოტოს ან წვნიანებს... ძალიან დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ ხარისხიან და სწორ კვებას. ჩემს მეუღლეს ძალიან უყვარს ქართული სამზარეულო, განსაკუთრებით ხაჭაპური, ქართული ყველი და დედას პურები. ყველაზე მეტად ეს ენატრება ხოლმე...  კერძი, რომელსაც გასტრო გიდის მკითხველს გავუზიარებ არის ერთგვარი ექსპერიმენტი, რომელსაც ზოგადად მეგობრებისთვის და ოჯახისთვის ვამზადებ ხოლმე... ჭარხალი დიდი პოპულარობით არ სარგებლობს იტალიაში, ამიტომ გადავწყვიტე მისი გემო ისე გამეცნო მეგობრებისთვის, რომ არ დავიწყებოდათ და ნამდვილად გამომივიდა.    ჭარხლის რიზოტოსთვის დაგჭირდებათ: 300 გ ბრინჯი არბორიო 400 გ ჭარხალი 100 გ გორგონზოლა (ობიანი ყველი) 30 გ ნიგოზი 20 გ კარაქი ცოტაოდენი ზეითუნის ზეთი ბოსტნეულის ნახარში მარილი პილპილი   მომზადება: პირველ რიგში მოამზადეთ ბოსტნეულის ნახარში. ქვაბში ჩაყარეთ ხახვი, სტაფილო, კარტოფილი, პომიდორი, ნიახური და აადუღეთ 20 წუთი. გაფცქვენით ჭარხალი და გახეხეთ.  ცალკე განიერ და დაბალ ქვაბში ჩააგდეთ ერთი კოვზი კარაქი და როცა გალღვება, დაამატეთ ბრინჯი. დააყოვნეთ 2 წუთი და დაამატეთ ჭარხალი, ურიეთ 1 წუთი და შემდეგ დაამატეთ ბოსტნეულის ნახარში ისე, რომ ზემოდან მოადგეს. ხარშეთ 15-16 წუთი (დააკვირდით ხარშვის დროს ეტიკეტს) და შიგადაშიგ ამატეთ ბოსტნეულის ბულიონი. მასა არ უნდა იყოს წვნიანი, უფრო კრემივით ტექსტურა უნდა მიიღოთ. გადმოდგით ცეცხლიდან, უყავით გორგონზოლა და მარილი, კარგად ამოურიეთ. გადაიტანეთ თეფშზე და მორთეთ წვრილად დაჭრილი ნიგვზით, გორგონზოლით და პილპილით.  Buon appetito!”

  ქართული სუფრის მრავალფეროვანი გრადაცია ათასწლეულების ცოდნას და გამოცდილებას იტევს. ქართული სუფრა, ფიზიკური მოთხოვნილების გარდა ემოციური ტკბობის, ყოველდღიური სტრესის მოხსნის, სახლში ყოფნის, სიმშვიდის და უსაფრთხოების განცდაცაა. ერთგვარფსიქოთერაპიულ ფუნქციასაც ითავსებს. სუფრის გაწყობა და სამზადისი, ცალკე ხელოვნებაა. ყველა კერძს თავისი დანიშნულება აქვს, ყველა კერძი თავის როლს ირგებს ამ ულამაზეს წარმოდგენაში. ზოგიც ჭირის სუფრაზე გამოდის, ზოგიც - ლხინის, ყველა კერძს თავისი დრო და ადგილი აქვს. მხოლოდ ორი რამეა უცვლელი, რის გარშემოც მთელი წარმოდგენა უნდა გაიმართოს, პური და ღვინო. ისინი არიან ქართული სუფრის მთავარი მოქმედი პირები, ყველა დანარჩენი მაგათ უნდა მოერგოს.    თუმცა, თამამად შეიძლება ითქვას, რომ ბოლო ასწლეულის მანძილზე ამ საკრალურ დუეტს ბორჯომის მაცოცხლებელი წყალიც შეურთდა.  არცერთი სუფრა საქართველოში ბორჯომის გარეშე არ ჩაივლის. კერძები დღესასწაულების მიხედვით იცვლებიან, ახალ წელს - საცივი, აღდგომას -  კვერცხი, პასკა, ჩაქაფული. ქორწილს თავისი მენიუ აქვს, ქელეხს - თავისი. იშვიათად ერთმანეთი გადაკვეთონ, გადიან და გამოდიან კერძები სცენიდან. მაგრამ ბორჯომი მუდამ დგას. დგას თავისთვის მოზომილ ადგილას, ამაყად, ისე, თითქოს ფესვები 8000 მეტრის სიღრმეში ჰქონდეს გადგმული. დგას როგორც ძვირფასი ქვა, ულამაზესი სამკაულის შუაგულში.  ბორჯომი, ქართული სუფრის განუყოფელ ნაწილად იქცა. მრავალსაუკუნოვან ტრადიციას, ისე ორგანულად შეერწყა, თითოქოს მუდამ აქ ყოფილიყოს. პრინციპში ასეც არის, ყველაფერი რაც სუფრაზე აწყვია, იმავე მიწით და წყლით არის ნასაზრდოები საიდანაც ბორჯომი ამოდის. ანტიკური ფილოსოფოსები სამყაროს საიდუმლოების ამოხსნას ცდილობდნენ. ბევრი ფიქრის შემდეგ მიხვდნენ, რომ ყველაფერი, რასაც ვხედავთ ოთხი სტიქიისგან შედგება: მიწა, ცეცხლი, წყალი, ჰაერი. ამ ოთხი ელემენტის ურთიერთქმედებით იქმნება სიცოცხლე  და ამ ოთხი ელემენტითაა მოქსოვილი მთელი კოსმოსი. თუმცა, არისტოტელემ  წინამორბედების ნაფიქრალს თავისი დაუმატა და იეჭვა, რომ  რაღაც კიდევ უნდა ყოფილოყო, რომელიც ამ ოთხ ელემენტს ერთიანად შეკრავდა და აზრს მისცემდა. ფილოსოფოსმა კიდევ ერთი ელემენტი, ეთერი, იგივე სივრცე შემოიტანა. ანტიკური საბრძნეთისგან სრულიად დამოუკიდებლად, მეხუთე ელემენტის ცნება ჩნდება აღმოსავლურ ფილოსოფიაშიც, გაგიკვირდებათ და მეხუთე ელემენტის როლი, იქაც სივრცეს ერგება. ბორჯომი თავის მხრივ, ოთხივე ელემენტს მთელი თავისი დიდებულებით აერთიანებს, ვულკანური წარმოშობის ცეცხლი, 8000 მეტრის სიღრმიდან ამოხეთქილი სხვადასხვა ქანებგამოვლილი და მინერალებით გამდიდრებული, ჟანგბადით სავსე წყალი, სტიქიების სრულფასოვანი პალიტრაა. მაგრამ როგორც კი ბოთლში ჩამოისხმევა, ქართულ სუფრაზე თავის კუთვნილ ადგილს დაიკავებს, ის ხდება  ქართული სუფრის მეხუთე ელემენტი, კვინტესენცია. შეიძლება ხანდახან შეუმჩნებელი, როგორც ეთერი,  მაგრამ სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი, რომელიც ყოველთვის მზად არის, რომ ქართული სუფრის გემრიელი სიმძიმე შეამსუბუქოს და პურობა უფრა  სასიამოვნო გახადოს, ვიდრე იქამდე იყო.      

აგრილებასთან ერთად ჩვენს კანს სჭირდება სპეციფიკური მოვლა, გარეგანი მოვლის საშუალებების გარდა, მნიშვნელოვანია საკვებითაც მივიღოთ საჭირო ვიტამინები და მინერალები ჩვენი კანის სიჯანსაღისა და ახალგაზრდობისთვის.  ეს ხუთი პროდუქტი გვეხმარება გავიუმჯობესოთ კანის მდგომარეობა ზაფხულის მწველი მზის სხივების შემდეგ და ასევე, კარგად მომზადებულები შევხვდეთ ზამთრის სუსხიან დღეებს.   ვაშლი ანთების საწინააღმდეგო ძლიერი საშუალებაა, ძველი ინგლისურენოვანი ანდაზა - 1 ვაშლი დღეში, ექიმს აგარიდებთო, სულაც არ არის გადაჭარბებული. ვაშლი სავსეა უჯრედისით, ამიტომ მნიშვნელოვანია ვაშლის ჭამა და არა წვენის ფორმით დალევა, რადგან არ დავკარგოთ ძვირფასი უჯრედისი, რომელიც ჯანსაღი მომნელებელი სისტემის საწინდარია. ვაშლის კანი შეიცავს პიგმენტს, რომელიც ანეიტრალებს ულტრაიისფერი სხივებით გამოწვეულ ზიანს ადამიანის კანზე, ასევე მასში არსებული ნუტრიენტები მონაწილეობს მელანინის წარმოქმნაში - მელანინი კი იცავს ჩვენს კანს მზის სხივებისგან. 1 ვაშლი დღეში იმუნიტეტის გამაძლიერებელია მისი შემცველი c ვიტამინის გამო, რაც ასე მნიშვნელოვანია ზამთრის წინა პერიოდში, ვირუსების სეზონზე.   კოჭა/ჯანჯაფილის კულინარიული თუ სამედიცინო დანიშნულებით გამოყენების ისტორია მრავალ საუკუნეს ითვლის. კოჭას ძლიერი ანთების საწინააღმდეგო თვისებები აქვს, ამიტომ არის, ლიმონთან და თაფლთან ერთად ასეთი შვებისმომგვრელი გაციების დროს. ამასთან ერთად მდიდარია ანტიოქსიდანტებით, რაც კანის მდგომარეობის გაუმჯობესებისთვისაა აუცილებელი, რიგი დაავადებების პრევენციისთვის. კოჭა აჩქარებს სისხლის მიმოქცევას და უჯრედების ჩანაცვლების პროცესს, ანაწილებს ნუტრიენტებს მთელ ორგანიზმში, ეხმარება ტოქსინების გამოდევნაში, რაც ჯანსაღი და მოვლილი კანის წინაპირობაა.   კეილი “სუპერფუდია” და ითვლება ყველაზე სასარგებლო ბოსტნეულად. K ვიტამინით მდიდარი კომბოსტოს ეს სახეობა მონაწილეობს ბევრ სასარგებლო პროცესში, გააჩნია ანთების საწინააღმდეგო მოქმედება, ასევე შეიცავს კაროტინოიდებს, რომლებიც ბუნებრივად იცავს ჩვენს კანს ულტრაიისფერი სხივების ზემოქმედებისგან, რაც ანელებს კანის დაბერების პროცესს.    ნიგოზი ომეგა 3-ით მდიდარი მცენარეული პროდუქტია, 1 მუჭა ნიგოზი დღეში, გვეხმარება შევინარჩუნოთ გლუვი კანი, აუმჯობესებს სისხლის მიმოქცევას, რაც სხეულში ნუტრიენტების თანაბრად გადანაწილებისთვის აუცილებელი პირობაა, იცავს კანს ულტრაიისფერი გამოსხივებისგან და კურნავს მზისგან დაზიანებულ კანს.   ფორთოხალი და ლიმონი, მოგეხსენებათ, C ვიტამინის საბადოა, რაც იმუნური სისტემის გაძლიერებასთან ერთად მონაწილეობს კოლაგენის წარმოქმნაში, კოლაგენზე კი ჩვენი კანის ელასტიკურობაა დამოკიდებული. 1 ჭიქა ციტრუსის წვენი შეიცავს C ვიტამინის დღიურ დოზას.  

გასტრო გიდი ამჯერად იტალიაში გამოგზაურებთ, ჩვენი მასპინძელი ნანა ზურიაშვილია, კულინარიული გვერდის buongustaio (გურმანი) ავტორი. “2013 წლიდან ვცხოვრობ იტალიაში, კერძოდ ნეაპოლის ქალაქგარეთ, პატარა ისტორიულ ქალაქ პოცუოლში. პოცუოლი გაშენებულია მოქმედ ვულკანზე, ვიცი, ძალიან საშიშად ჟღერს, მაგრამ უჩვეულო სილამაზისაა აქაურობა. 6 წელია შევქმენი ოჯახი და მყავს სამი გოგონა. ჯერჯერობით ჩემი კარიერული წინსვლა შეჩერებულია, მაგრამ მომავალი წლიდან ვგეგმავ არქიტექტურის შესწავლას. იტალიაში აღმოვაჩინე კულინარიისადმი დიდი სიყვარული. ძალიან შემიყვარდა იტალიური სამზარეულო. რადგან მქონდა ბევრი თავისუფალი დრო, ვსწავლობდი და ვატარებდი ექსპერიმენტებს. ვთვლი რომ დღესდღეობით კარგი კულინარი ვარ და მალე ვაპირებ გავაღრმაო კულინარიული შესაძლებლობები.  ნეაპოლს ძალიან დიდი ისტორია აქვს, როგორც კულინარიული ასევე მუსიკალური. ვინც არ იცით, ნეაპოლში აშენდა პირველი ოპერა "San Carlo” და გამოცხვა პირველი პიცა. ნეაპოლია მისი ხმაურიანი და ვიწრო ქუჩებით, დიდი პიაცებით, ბევრი და გემრიელი პიცერიით, საუკეთესო ესპრესოთი, მოცარელითა და კიდევ რა ჩამოთვლის. O sole mio-ს და კიდევ უამრავი ისტორიული სიმღერის საწყისი.  რადგან ამ რეგიონს ზღვაც ბევრი აქვს  და მზეც, ხალხიც ასეთი მხიარული, ცეცხლოვანი და ემოციურია, რაღაცნაირად ჩვენ, ქართველებს გვგვანან. ჩემს ოჯახში, განურჩევლად ასაკისა, ყველას უყვარს პასტა.. ხშირად ვაკეთებ ახალ პასტას, რაშიც შვილები ხშირად მეხმარებიან... ასე მგონია, რომ სამზარეულოც ხელოვნების ერთ-ერთი სფეროა და მისი გაზიარება აუცილებელია, განსაკუთრებით პატარა ასაკში, როდესაც ხელის შეხებით შეიცნობენ სამყაროს... ასე მგონია რაც მეტ რამეს შეეხებიან ბავშვობიდან, მით მეტი ფანტაზია და იდეა ჩამოუყალიბდებათ. ზოგადად მიყვარს მომზადება, სულ ვფუსფუსებ და რაღაცას ვაკეთებ, უფრო მეტი პურეული, ნაკლები ტკბილი...  მაგრამ ვიტყოდი, იტალიურ გასტრონომიასაც ვერაფერი შეედრება.  იტალიელებს უყვართ საათობრივი კვება. Colazione - საუზმე ტკბილი, pranzo- სადილი აუცილებლად პასტა და მერე მეორე კერძი, ჭიქა ღვინით და ბოლოს ხილი და ტკბილი აუცილებლად. საღამოს უფრო ბურღულეულს მიირთმევენ. რიზოტოს ან წვნიანებს... ძალიან დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ ხარისხიან და სწორ კვებას. ჩემს მეუღლეს ძალიან უყვარს ქართული სამზარეულო, განსაკუთრებით ხაჭაპური, ქართული ყველი და დედას პურები. ყველაზე მეტად ეს ენატრება ხოლმე...  კერძი, რომელსაც გასტრო გიდის მკითხველს გავუზიარებ არის ერთგვარი ექსპერიმენტი, რომელსაც ზოგადად მეგობრებისთვის და ოჯახისთვის ვამზადებ ხოლმე... ჭარხალი დიდი პოპულარობით არ სარგებლობს იტალიაში, ამიტომ გადავწყვიტე მისი გემო ისე გამეცნო მეგობრებისთვის, რომ არ დავიწყებოდათ და ნამდვილად გამომივიდა.    ჭარხლის რიზოტოსთვის დაგჭირდებათ: 300 გ ბრინჯი არბორიო 400 გ ჭარხალი 100 გ გორგონზოლა (ობიანი ყველი) 30 გ ნიგოზი 20 გ კარაქი ცოტაოდენი ზეითუნის ზეთი ბოსტნეულის ნახარში მარილი პილპილი   მომზადება: პირველ რიგში მოამზადეთ ბოსტნეულის ნახარში. ქვაბში ჩაყარეთ ხახვი, სტაფილო, კარტოფილი, პომიდორი, ნიახური და აადუღეთ 20 წუთი. გაფცქვენით ჭარხალი და გახეხეთ.  ცალკე განიერ და დაბალ ქვაბში ჩააგდეთ ერთი კოვზი კარაქი და როცა გალღვება, დაამატეთ ბრინჯი. დააყოვნეთ 2 წუთი და დაამატეთ ჭარხალი, ურიეთ 1 წუთი და შემდეგ დაამატეთ ბოსტნეულის ნახარში ისე, რომ ზემოდან მოადგეს. ხარშეთ 15-16 წუთი (დააკვირდით ხარშვის დროს ეტიკეტს) და შიგადაშიგ ამატეთ ბოსტნეულის ბულიონი. მასა არ უნდა იყოს წვნიანი, უფრო კრემივით ტექსტურა უნდა მიიღოთ. გადმოდგით ცეცხლიდან, უყავით გორგონზოლა და მარილი, კარგად ამოურიეთ. გადაიტანეთ თეფშზე და მორთეთ წვრილად დაჭრილი ნიგვზით, გორგონზოლით და პილპილით.  Buon appetito!”