Бірінші грузин минералды суы биыл өзінің 135 жылдығын атап өтуде. 135 жыл бұрын «Borjomi» алғаш рет өнеркәсіптік ауқымда құйылды. «Borjomi» өндірісін бейнелейтін ең  көне фотосуреттер АҚШ-тың Конгресс кітапханасында сақталған. Олардың авторы – түрлі-түсті фотосуреттің ізашары Сергей Прокудин-Горский. (Жинақтаманы көру үшін мына сілтемеге өтіңіз:  Конгресс кітапханасының мұрағатында Borjomi мен оның аңғары, құю зауыты және минералды су көздері бейнеленген 20 фотосурет бар: «Жұмысшылар Borjomi минералды суын тасымалдауға дайындауда»«Минералды су құю цехы»«Borjomiдегі минералды су көзінде»«Borjomi курорты, демалушылар емдік су ішуде»«Тора үстіртінен қарағандағы Borjomi көрінісі»«Ольга көпірі»«Borjomi саябағындағы дәстүрлі мерекелік киім киген әйел»«Михаил Николаевич Романовтың сарайы» Бұл – Сергей Прокудин-Горскийдің өзі 1905-1915 жылдар аралығында Borjomiде түсірген фотосуреттерге берген атаулар. Сергей Прокудин-Горский алғаш рет Грузияға 1905 жылы, содан кейін 1912 жылы барған. Ол Тбилисидің алғашқы түрлі-түсті фотосуреттерін, Батумидегі өнеркәсіптік фоторепортаждарды, Аджариядағы балғын шай плантацияларын, Чаквидегі шай өңдеу зауытын және ХХ ғасырдың басындағы Грузияның басқа да көптеген бірегей түрлі-түсті суреттерін түсіріп алған. Прокудин-Горский өз өмірін фотографияны зерттеуге арнады. Ол көк, жасыл және қызыл сүзгілерді қолдана отырып, ақ-қара пленкаға қатарынан үш кадр түсіретін камера жасады. Өз ойлап тапқан проектордың арқасында ол таңғаларлық шынайы түрлі-түсті кескіндерді көрсете алды. 1909 жылы Прокудин-Горский бірегей жобасын іске асыру үшін Ресей императоры ІІ Николайдан қолдау сұрады. Ол жаңа түрлі-түсті фотография технологияларының көмегімен империяның түрлі тарихын, мәдениетін және жаңғаруын құжаттауға тырысты. Патша Кеңсесі оған тез арада ешқандай шектеусіз суретке түсіруге рұқсат берді. Экспедиция үшін кіріктірілген фотозертханасы бар пульманов теміржолының арнайы жабдықталған вагоны дайындалды. Оның қарамағына кемелер, қайықтар және тас төселмеген жолдармен саяхаттауға арналған  Форд көлігі берілді. Фотограф Финляндияны, Кавказды, Қырымды, Самарқанды, Бұхара мен Оралды аралап, Ресей империясын теңдесі жоқ түрде құжаттаған 10 000-ға жуық фотосуретті түсірді. Большевиктер төңкерісінен және 1918 жылы патша отбасы атылғаннан кейін, Прокудин-Горский Францияға қоныстанбас бұрын Норвегия мен Англияға қашты. Ол фотомұрағатының едәуір бөлігін өзімен бірге алып кете алды. Парижде ол ағайынды Люмьерлермен жұмыс істеді және өз фотостудиясын ашты. Прокудин-Горский 1944 жылы қайтыс болды. 1948 жылы АҚШ-тың Конгресс кітапханасы оның мұрагерлерінен барлығы – 1902, оның 139-ы Грузияда жасалған шыны негативтерді сатып алды. Осылайша «Borjomi» минералды су өндірісін түсірген бірегей фотоқұжаттар Конгресс кітапханасына тап болды. 

Боржоми - үлкен біртұтас және тарихи маңызы бар таңғажайып сұлу қала.Бұл жердегі ауа шытырман оқиғалы хош иіске толы. Мұнда сіз бәрін көре аласыз: көркем табиғи пейзаждар, минералды және күкіртті емдік сулар, бай тарихи өткеннің іздері. Бірақ бұл жерді соншалықты ерекше және тартымды ететін не?Қаланың қақ ортасында орналасқан Боржоми орталық саябағы тыныштықты сезінуге және табиғатпен араласуға мүмкіндік береді. Саябақтың бұралмалы жолдарымен серуендеп, таңғажайып көрікті жерлерді көресіз: көркем өзен аңғарлары, хош иісті ағаштар, әдемі көпірлер және т.б. Бұл күнделікті істерден оқшауланып, табиғатқа жақын болатын ең жақсы жер.  Бұл демалыс аймағынан ғасырлар бойы емдік қасиеттерімен танымал аңызға айналған Боржоми минералды суын көре аласыз. Егер саябақтың сыртына шығып, аздап серуендесеңіз, біртұтас көрінісі одан тыс жерде де жалғасатынын көресіз. Бұл жолы жасыл желекте жасырылған жолдар Сізді Боржоми күкірт бассейндеріне апарады! Бұл жылы, минералға бай күкірт ванналарының суы бұлшықеттерді босаңсытуға, тері құрылымын жақсартуға, тыныс алу органдарын жақсартуға және стрессті жеңілдетуге жақсы.Күкірт ванналарына сүңгу - әр Боржоми қонағы міндетті түрде көруі керек ғасырлық рәсім.  Боржоми минералды суы-бүкіл әлемге өзінің емдік қасиеттерімен танымал жер қойнауынан алынған сиқырлы сұйықтық. Жанартаудан шыққан Боржоми суы Кавказ жер қойнауынан 8000 метр тереңдікте өндіріледі. Оның құрамында 60-қа жуық минерал бар, бұл оның ерекше қасиеттерін жеткізеді."Боржоми" минералды суы Грузияның мәдениеті мен тарихымен тығыз байланысты. Бұл грузин қонақжайлылығының символы. Бірде-бір мерекелік үстел немесе дипломатиялық кездесу онсыз аяқталмайды. Бұл Грузия табиғатының кереметі және оның халқының мақтанышы.Боржоми Харагаули Ұлттық орман саябағы - Кавказ тауларында жасырылған, биологиялық әртүрлілігімен және табиғи қазыналарының байлығымен ерекшеленетін таңғажайып орман саябағы. Бұл табиғат әуесқойлары, авантюристер және грузин пейзаждарының таза сұлулығынан ләззат алғысы келетіндер үшін тамаша орын.  Саябақта керемет көріністерге, тығыз ормандарға, шалғындарға және күңкілдеген ағындарға апаратын көптеген жаяу жүргіншілер жолдары бар. Бұл сапарда әрбір қадам Грузияның көркем пейзаждарын бейнелейтін жаңалық болып табылады. Осы таңғажайып орманда серуендеу кезінде сирек кездесетін бұғы, елік және тіпті таукиік түрлерін кездестіруге болады.Табиғи ғажайыптардан басқа, Боржоми-Харагаули ұлттық саябағының мәдени маңызы зор. Ландшафтта ежелгі күзет мұнаралары мен қирандыларды көруге болады.Тарихи ескерткіштер — Боржоми аймағы табиғатымен ғана емес, сонымен қатар тарихи және мәдени нысандардың байлығымен де ерекшеленеді. Олардың ішінде: Боржом өлкетану мұражайы, жасыл монастырь, Романовтар сарайы, Петр мен Атскури сарайлары, Тимотесубани монастыры және басқалары бар.  Грузиядағы ең көне мұражайлардың бірі - Боржом өлкетану мұражайы ерекше назар аударуға тұрарлық. Ол Романовтар корольдік отбасының кеңсесі ретінде қызмет ететін ерекше сәулеті бар ғимаратта орналасқан. Мұражай ғасырлар шежіресін көрсетеді. Оның қабырғаларында қола дәуірінің, ерте орта ғасырлардың және қазіргі дәуірдің ондаған мың экспонаттары мен артефактілері бар.Мұнда сіз құнды мәдени ескерткіштерді, жауынгерлік және ауылшаруашылық құралдарын, мұқият сақталған қолжазбаларды ғана емес, сонымен қатар флора мен фаунаның үлгілерін де көре аласыз. Мұның бәрі бірге мұражайға келушілерге Боржоми эволюциясының керемет көрінісін ұсынады.Орталық саябақта серуендеу, минералды сулардың дәмін тату немесе тарихи орындарға бару кезінде Боржоми тоқтауға, терең дем алуға және осы таңғажайып жерлердің сұлулығы мен тыныштығына сүңгуге шақыратын сияқты. Боржомиге бару жай ғана сапар емес. Бұл - Грузия табиғатының ғажайыптарымен танысу мүмкіндігі.

Ғылым бұрын адамдар ғажайып деп санайтын барлық нәрсеге жердегі түсініктеме тапты. Бір қарағанда, ғажайып өзінің құндылығын жоғалтқандай көрінуі мүмкін және Ницшемен келісуге болады, бірақ іс жүзінде, керісінше, ғылым ғажайыптарға қосымша, тереңірек өлшем қосты. Бүгін біз Боржомидің құрамы - ғылыми түсіндірілген ғажайып туралы сөйлесетін боламыз. Ежелгі уақытта екі теңіз арасында ештеңе болған жоқ және бұл екі теңіз бір болды. Уақыт өтті, Жер дірілдеп, тастар жылжып, биік таулар теңізден шығып кетті. Қара және Каспий теңіздері бір-бірінен бөлінді. Олардың арасындағы су жерге терең еніп, сол жерде ошақ құрды. Бұл жақында, 1-2 миллион жыл бұрын болды. Теңізден жоғары көтерілген тау геологиялық жасына қарай өте жас болып саналады. Жас таудың бір ерекшелігі бар: ол минералдарға бай және бұл минералдар оңай шайылып кетеді. Бұл Боржоми – жап-жас және микроэлементтерге толы.   Ғалымдар 13 маңызды элементті ерекше атап өтеді және таң қаласыз, өйткені Боржомиде олардың барлығы бар. Ежелгі адамдар түсініксіз күшке, Құдайға немесе періштелерге жатқызған емдеу кереметі - калий, натрий, фосфор, кальций, магний, кремний, хлор, алюминий, титан, мырыш, фтор, стронций және бордың бірлескен жұмысының нәтижесі болып табылады. Осы элементтердің арқасында көптеген адамдар емделді. Менің ойымша, олар ризашылық пен таңдануға лайық, сондықтан олар туралы сөйлесейік. К - Калий Калий жасушалардың қалыпты жұмыс істеуі үшін өте қажет элемент болып табылады. Ол жүрек соғуын реттейді, бұлшықеттер мен жүйке жүйесінің қалыпты жұмысына жауап береді. Калий шағын электронды зарядты тасымалдайды, ол басқа жасушаларға да өтіп, оларды жандандырады. Бұл элементті адам ағзасының өзі жасай алмайды, сондықтан оны сырттан алу керек. Калийдің негізгі көздері: жемістер, кептірілген жемістер, көкөністер және Боржоми! Na - Натрий Натрий ағзадағы сұйықтықтың тепе-теңдігін сақтау үшін қажет. Судың азаюынан туындайтын ыңғайсыздықты болдырмау үшін біз оны жеткілікті мөлшерде алуымыз керек. Боржоми - оның негізгі көздерінің бірі. Ca - Кальций Қазіргі уақытта кальций ең сұранысқа ие және тапшы элементтердің бірі болып табылады. Ол сүйектерді, тістерді нығайтады және бұлшықеттердің босаңсуына көмектеседі. Қан қысымын реттейді. Бұған қоса, кальций денеге бұлшықеттердің дұрыс қозғалуы және жүйке жүйесінің сигналдарының қалыпты берілуі үшін қажет. Егер бұл байланыс бұзылса, денеңіз басқарылмайтын механизм деп есептеңіз. Zn - Мырыш Мырыш бізге күшімізді қалпына келтіру үшін керек, жараларды жазуға да қатысады, сонымен қатар ол жасушалардың бөлініп, иммунитетті нығайтуда үлкен рөл атқарады.  Se - Селен Метаболизм процесіндегі негізгі элементтердің бірі. Ол жасушаларды қалқан тәрізді қоршайды және бос радикалдардан – әртүрлі ауруларды тудыратын жасушаларға зиянды заттардан қорғайды. Қазіргі экология нашарлаған заманда олар барлық жерде бар: ауада, тамақ өнімдерінде, ауыз суда. Селен - адамның маңызды досы. Бұл сонымен қатар қалқанша безінің жұмысына көмектеседі. P - Фосфор Грек тілінен аударғанда бұл "жарық тасымалдаушы" дегенді білдіреді. Кальциймен бірге ол тістер мен сүйектерді қалыптастыру үшін қажет. Ол сондай-ақ қандағы қышқылды-сілтілік тепе-теңдікті реттейді және жасушалардың жаңаруына ықпал етеді. Mg - Магний Егер магнийді ескермесеңіз, онда басқа минералдардың теңгерімі жоғалатыны сөзсіз, өйткені магний денеге қалған элементтерді сіңіруге көмектеседі. Сіз кальцийді қалпына келтіре аласыз, бірақ магний жойылса, уақыт өте келе кальций де жойылады. Магний метаболизм процесіне қатысады. Магний жетіспеушілігі көптеген ауруларға әкеп соғады. S - Күкірт Күкірт - ғаламда өте кең таралған элемент. Ағзаның негізгі құрылыс материалы ақуыздар болып табылады және олар бір нәрседен құрылуы керек. Осындай элементтердің бірі - күкірт, ол ақуыз молекулаларының кеңістіктік құрылымын қамтамасыз етеді және бірқатар маңызды аминқышқылдарының метаболизміне қатысады.   Дәл қазір көзіңізді жұмып, денеңізге көңіл аударып, бәрін іштен сезінуге тырысыңыз. Біздің денеміз – эволюцияны құруға миллиондаған жылдар қажет болған ең күрделі механизм. Оған аздап көңіл бөлсеңіз болды, ішімізде ғажайып бар екенін түсінеміз. Жоғарыда аталған минералдардан басқа, Боржоми құрамында 60-тан астам элемент бар және бұл элементтер өмірдің негізгі компоненттері болып табылады. Сондықтан Боржоми әлемдегі ең жақсы минералды сулардың бірі – ғылыми дәлелденген ғажайып!

Материалдық әлемде тұрақты ештеңе жоқ, бәрі пішінін өзгертеді. Сонымен қатар, бірде-бір форма ешқашан қайталанбайды: табиғатта тіпті екі бірдей қар ұшқыны болмайды. Бәрі өзгереді. Бұл ережелер үнемі жаңарып отыратын өмір сүру үшін қажет. Мазмұны өзгермесе де, пішін әрқашан өзгеріп отырады. Боржоми де ерекшелік емес; бұл өмір беретін судың сыртқы келбеті қызықты эволюциядан өтті. Бөтелкелер мен жапсырмалар өзгеріп, "Боржоми" бөтелкесі барлық дәуірлерді көрсетті. Міне, біз бүгін осы туралы сөйлесетін боламыз. "Боржоми" бөтелкесінің бастапқы кейпі ерекше болды. Бірегейлігі - жапсырма тікелей әйнекке ойып жасалғандығында болды және бұл бөтелкелер алыс Финляндиядан әкелінген. Скандинавиядан шыны бөтелкелерді тасымалдау қаншалықты қиын, уақытты қажет ететін және тиімсіз болғанын елестетуге болады!Дәл осы себептерге байланысты Боржомиде шыны зауыты ашылды. Ақ бөтелкелер қара түсті бөтелкелерге ауыстырылды. Гравюра сақталды және оны заманауи көзқараспен қарасаңыз, ол өте сымбатты көрінді. Сол кездегі жапсырмаларда "Екатерина көзі", "Евгений көзі"деген жазуларды көруге болады. Евгений Головин - Кавказ билеушісі, ал Екатерина оның қызы болды. Екатерина емделгеннен кейін билеуші Боржоми суының қасиеттеріне тәнті болды, ол бұлақтарды жабдықтауға бұйрық берді және оларды соның атымен атады. Боржомидің танымалдылығына байланысты экспорт мәселесі туындады. Шақыртылған химик Ф. Молдхаунер бөтелкедегі минералды су өзінің физикалық және химиялық қасиеттерін ұзақ уақыт сақтайтын әдісті ойлап тапты. Боржоми империядан шығып, сыртқы нарықта сәйкес жапсырмалармен пайда болды.Көп ұзамай минералды су халықаралық деңгейде танылып, Бельгияда, Германияда және Ресейде арнайы марапаттарға ие болды. Ол көрмелерге қатысып, атауы бүкіл әлемге тарады; Боржоми барлық жерде болды деуге болады. ХХ ғасырдың екінші жартысынан бастап Боржоми Грузияның қолтаңбасы болды және оны бәрі білетін. Мұндай уақытта брендингке қатты араластырмады, сондықтан Боржоми жапсырмасына өзгерістер өте көп енгізілмеді.Бөтелкенің барлық нұсқаларында қызыл және көк түстердің үйлесімін, әйгілі "Боржоми" субұрқағын және де ойып салынған бұғыны көреміз.Жапсырманың келбеті сәл өзгерді, бірақ бөтелкенің көк-жасыл түсі әрдайым сақталды, ол түс патенттелген және "грузин жасылы"деп аталады. Осы сипаттамалардың арқасында Боржоми бөтелкесі есте қаларлық визуалды бейнені жасайды және адамдардың санасында сақталады. Оны тіпті "Солярис", "Терминал", "Борн ультиматумы" және т.б. сияқты танымал фильмдерден де байқауға болады.Кеңес Одағының ыдырауы бәріне, соның ішінде Боржомиге де әсер етті. Алайда, бұл қайта құрудан мүлдем жаңа Боржоми дүниеге келді. 1995 жылдан бастап "Georgian Glass & Mineral Water" компаниясы құрылды, ол су өндіруді өз мойнына алып, сүйікті брендін халыққа қайтарып берді. 2010 жыл — «Боржоми» үшін ребрендинг жылы: жапсырманың формасы мен бөтелкесі өзгереді. Боржоми ағзадағы зиянды заттарды шығаратын, жандандыратын су ретінде "Артықтан арыл" деген ұранмен шықты. Бұл ұран бүкіл әлемге тарады. 2019 жылдан бастап "Боржоми" айтарлықтай жаңарды. Қақпағы жаңарды, дизайнына брендтің премиалдығын көрсететін сұрғұлт түс қосылды. Боржомидің тарихы туралы енді сыртындағы QR-код арқылы білуге болады.Боржоми замануи адамдардың талаптарына сай болып, уақыт өте келе жақсы дамып келеді. Алюминий банкадағы «Боржоми» — соның дәлелі, әсіресе Дэвид Команың дизайнында.Осылайша "Боржомидің" ішіндегі ғана емес, сыртқы келбеті де жаңарып отыратын, жан беретін болды. Ол бөтелкеден бөтелкеге, банкадан банкаға ауысып, формасын өзгерткенімен, ішіндегісі өзгермейді – Жер қойнауынан шыққан минералдар шоғырланған, тіршілікке толы тұщы су. Рахаттаныңыз!