Бірінші грузин минералды суы биыл өзінің 135 жылдығын атап өтуде.

135 жыл бұрын «Borjomi» алғаш рет өнеркәсіптік ауқымда құйылды. «Borjomi» өндірісін бейнелейтін ең 

көне фотосуреттер АҚШ-тың Конгресс кітапханасында сақталған. Олардың авторы – түрлі-түсті фотосуреттің ізашары Сергей Прокудин-Горский. (Жинақтаманы көру үшін мына сілтемеге өтіңіз: 

«Borjomi» минералды су өндірісі
Фотосурет: Сергей Прокудин-Горский, АҚШ Конгресс кітапханасы

 

Конгресс кітапханасының мұрағатында Borjomi мен оның аңғары, құю зауыты және минералды су көздері бейнеленген 20 фотосурет бар:

• «Жұмысшылар Borjomi минералды суын тасымалдауға дайындауда»
• «Минералды су құю цехы»
• «Borjomiдегі минералды су көзінде»
• «Borjomi курорты, демалушылар емдік су ішуде»
• «Тора үстіртінен қарағандағы Borjomi көрінісі»
• «Ольга көпірі»
• «Borjomi саябағындағы дәстүрлі мерекелік киім киген әйел»
• «Михаил Николаевич Романовтың сарайы» 

Бұл – Сергей Прокудин-Горскийдің өзі 1905-1915 жылдар аралығында Borjomiде түсірген фотосуреттерге берген атаулар.

Михаил Николаевич Романовтың сарайы
Фотосурет: Сергей Прокудин-Горский, АҚШ Конгресс кітапханасы

 

Сергей Прокудин-Горский алғаш рет Грузияға 1905 жылы, содан кейін 1912 жылы барған. Ол Тбилисидің алғашқы түрлі-түсті фотосуреттерін, Батумидегі өнеркәсіптік фоторепортаждарды, Аджариядағы балғын шай плантацияларын, Чаквидегі шай өңдеу зауытын және ХХ ғасырдың басындағы Грузияның басқа да көптеген бірегей түрлі-түсті суреттерін түсіріп алған.

Прокудин-Горский өз өмірін фотографияны зерттеуге арнады. Ол көк, жасыл және қызыл сүзгілерді қолдана отырып, ақ-қара пленкаға қатарынан үш кадр түсіретін камера жасады. Өз ойлап тапқан проектордың арқасында ол таңғаларлық шынайы түрлі-түсті кескіндерді көрсете алды.

«Borjomi» минералды су зауыты, қаптау цехы
Фотосурет: Сергей Прокудин-Горский, АҚШ Конгресс кітапханасы

 

1909 жылы Прокудин-Горский бірегей жобасын іске асыру үшін Ресей императоры ІІ Николайдан қолдау сұрады. Ол жаңа түрлі-түсті фотография технологияларының көмегімен империяның түрлі тарихын, мәдениетін және жаңғаруын құжаттауға тырысты. Патша Кеңсесі оған тез арада ешқандай шектеусіз суретке түсіруге рұқсат берді. Экспедиция үшін кіріктірілген фотозертханасы бар пульманов теміржолының арнайы жабдықталған вагоны дайындалды. Оның қарамағына кемелер, қайықтар және тас төселмеген жолдармен саяхаттауға арналған 

Форд көлігі берілді. Фотограф Финляндияны, Кавказды, Қырымды, Самарқанды, Бұхара мен Оралды аралап, Ресей империясын теңдесі жоқ түрде құжаттаған 10 000-ға жуық фотосуретті түсірді.

 

«Borjomi» —“Eugene’sSpring” минералды су павильоны
Фотосурет: Сергей Прокудин-Горский, АҚШ Конгресс кітапханасы

 

Большевиктер төңкерісінен және 1918 жылы патша отбасы атылғаннан кейін, Прокудин-Горский Францияға қоныстанбас бұрын Норвегия мен Англияға қашты. Ол фотомұрағатының едәуір бөлігін өзімен бірге алып кете алды. Парижде ол ағайынды Люмьерлермен жұмыс істеді және өз фотостудиясын ашты. Прокудин-Горский 1944 жылы қайтыс болды.

1948 жылы АҚШ-тың Конгресс кітапханасы оның мұрагерлерінен барлығы – 1902, оның 139-ы Грузияда жасалған шыны негативтерді сатып алды. Осылайша «Borjomi» минералды су өндірісін түсірген бірегей фотоқұжаттар Конгресс кітапханасына тап болды.