Боржомидегі қуат беретін су ұзақ уақыт бойы назардан тыс қалды. Ол өзімен өзі орманда жер астынан үнсіз ағып жатты, өкінішке орай оның аңызын білетін және оның нәр беретін энергиясынан ләззат алатын адамдар аз болды.

Археологиялық қазбалардан табылған тас ванналар мыңдаған жылдар бұрын бұл суды тек ауыз су ретінде ғана пайдаланылмағанын көрсетеді.

Өмірге екі рет келесіз деп бекер айтылмаған.

Боржомидің тағдырында да солай болды: тірі су тыныш ағып жатып, XIX ғасырда бүкіл империяның назарын аударды. Сол кезеңде Боржомидің әйгілі болғаны соншалық, Кавказдың Ресей губернаторы Евгений Головин Боржомиге емделуге қызын жіберді.

Кэтриннің қандай аурумен ауырғаны белгісіз, бірақ Боржомидің оны жараланған бұғы сияқты емдегені анық.

Алғашқы көз – Екатерин бұлағы пайда болды. Дәл осы жерден Боржомидің екінші өмірі басталды. 

Уақытпен бірге су да өз арнасымен ағып жатты.

Билеушілер өзгергенімен, Боржоми өзгермеді. Онымен қатар олардың қызығушылыға да өшкен жоқ. 
Головиннен кейін Воронцов, Воронцовтан кейін Романов келді.

Екеуіне де Боржомидің ұнағаны соншалық, олар бұл жерді өздерінің жазғы резиденциясы етіп алды. Үй, монша, қонақүйлер салынды. Сол кездегі отельдердің Марсель мен Берлин деген атаулары Боржоми еуропалық ақсүйектердің шипажайы болғанан дәлелдейді.  

Бұл ақындар мен суретшілер шабыт алатын, ғашықтар мен аристократтар кездесетін орынға айналды.

Көп ұазамай су бөтелкелерге құйыла бастады. Басында шыны бөтелкені дайындаудан бастап, бүкіл процесс қолмен атқарылды. Алайда уақыт өте келе бәрін автоматтандырыла бастады. 1900 жылы "Боржоми" экспортқа шыға бастады, ал 1913 жылы өндіріс 9 миллион бөтелкеге жетті. 

Барлығы бір ауыздан мұндай су әлем бойынша ешқай жерде жоқ екенін айтты.

Кеңес Одағы дәуірі келген соң, «Боржоми» КСРО нарығын оңай жаулап алды. 

Оны барлық жерде қоятын: банкеттерде, тойларда, туған күндер мен тетрларда, опера залдарында, кинотеатрларда, т.б. Тіпті планетаның тағдыры шешілген тарихи сәтте де Боржоми болды. Онсыз ештеңе өтпейтін. Ол барлық жағдайдың куәгері әрі бақылаушысы болды. 

Тіпті Сұрапыл соғыс кезінде она АҚШ-та сатып, темір қапасты жарып шықты. 

Табиғат ешкімді бөліп-жармайды, ол бәріне өмір беріп, бәріне бірдей қамқорлық танытады. 

Бұл Боржомидің мәні -- бөтелкедегі жын сияқты қоршалған табиғат-ананың сөзсіз махаббаты.

Көптеген талпыныстарға қарамастан, Боржоми ешқашан грузиндік болмысын жоғалтқан жоқ; ол әрқашан грузин мәдениетінің, биінің, әнінің, табиғатының, ерекше дастарханы мен қонақжайлылығының символы болып қала берді. Бұл грузиндік материалдық емес құндылықтардың материалдық көрінісі. Боржомидің грузин жерімен байланысы соншалықты күшті (және сөзбе-сөз), оны бұзу мүмкін емес.

Боржоми Грузиямен бірге өзін іздеу жолында осы ұзақ кезеңінен өтті деп айтуға болады.

Өзіңізді табу қиын емес. Сізге тиесілі емес нәрседен, сырттан отырғызылған нәрседен құтылу керек, ал қалғаны – өзіңіз. Сіз оған қарсы тұрғанда, сіз мықты боласыз, өйткені бұл мәңгілік нәрсе, оны ешкім де, ештеңе де сізден ала алмайды.

Боржомидің бейнесіне енген грузин ою-өрнектері өмір беретін су мен оның елін одан әрі байланыстырды.

Жалпы, геометриялық фигураларды кез-келген этникалық мәдениетке жатқызу қиын.

Карл Густав Юнг өзінің дәптерінде жас кезінде жасаған эскиздері австралиялық аборигендердің суреттерімен сәйкес келетінін байқады, бұл оның ұжымдық бейсаналық деп атағанының үлкен ашылуына әкелді.

Иә, геометрия әмбебап және бұл пішіндер ұжымдық бейсаналықтың тереңдігінде жатыр, бірақ ол жер бетіне көтерілгенде, жеке сананың объективінен өтіп, жергілікті соққылармен толтырылады.

Грузин ою-өрнектері ұжымдық бейсаналықтан шыққан, бірақ Боржоми сияқты грузин рухына айналған. Жер қойнауында туылған, бірақ грузин рухында мүсінделген.