Гастро культура

Гастро культура

08 ноября, 2023

Грузин дастарханының аңызы

Наннан үзіп алып, одан ауыз тигізу – терең байланысты білдіреді.  
Елдің бұрыш-бұрышында өз наны болған, бұрын біреу нан пісірсе, оның иісі келесі ауылға жетеді деп айтқан. Осылайша мерекелік дастархан жайылған. Наннан кейін бірден грузин асханасының сәні – хачапури туралы айту керек болады. Ол өз алдына бөлек мереке мен салтанаттың символы. Әр аймақ хачапуриді өзінше бөлек әзірлейді: имерульше, аджарша, мегрульше, остенише, тушури Котори, т.б. Хачапури тіпті материалдық емес мәдениеттің мұрасы мәртебесіне ие. Сіз бұл екі ингредиенттен тұратын қарапайым болып көрінетін тағам соншалықты дәмді болуы мүмкін бе деп ойлаған шығарсыз? Алайда тағы бір құпия ингредиенті бар – адамның жаны мен жүрегі! Онсыз хачапури шықпайды! Қамырын илеп жатқанда салғаны әніңізге көп нәрсе байланысты.

Алайда Пури сөзі Үндістанда да кездеседі, бірақ хачапури көбінесе еуропалық тағам болып саналады. Оны тіпті грузиялық пицца деп те атайды.  
Азиялық акцент басымырақ көрінетін тағам – хинкали. Оған ұқсас тағамдар Тибетте, Қытайда, Непалда немесе Моңғолияда көп кездеседі, бірақ олардың ешқайсысы хинкали сияқты танымал емес. Бұл жай ғана тағам емес, бұл ерекше нәрсе – хинкали жеуге бару керек. Хинкалиді жеу - тәжірибе. Еліміздің барлық қонақтарына қуана-қуана үйрететін өз ережелеріміз бар. Егер оны қолыңызбен ұстасаңыз, оның рақымын толық сезінесіз. Бұл хинкали: араларыңызда ештеңе болмауы керек, тек сіз және хинкали.

Жақында вегетариандық тағамдарға сұраныстың артуына байланысты бүкіл әлемдегі вегетариандықтар күнделікті рационын байытатын дәмді тағамдарды іздейді. Әрине, біздің пхалидің ассортименті (жаңғақ пен дәмдеуіштер қосылған көкөніс пасталарының әртүрлілігі) назардан тыс қалмады. Шпинат, қызылша, қырыққабат, баклажан, сәбіз, бұршақ, ошаған, пия - -мұның бәрі жаңғақтар мен дәмдеуіштермен бірге дәмді дәмнің нағыз жарылысын жасайды! Дәмді және пайдалы. 

Грузин тағамдарын атап шығу оңай емес, барлық аймақты айналып шығу керек: 
Сван кубдариі, рачин лобианиі, мегрель харчосы мен эларджи, гуриандық бәліш. Грузин тағамдары кез келген жанның жүрегін жаулап алатыны таңқаларлық жағдай емес. Грузия - нағыз дәмді жұмақ. Еліміздің қонақтарынан Грузияда не ұнайтынын сұрағанда, олар бірінші кезекте тамағымыз бен шарапты айтады.

Грузин тағамдары әлемдік аспаздықтың жасырын қазынасы болып саналады, бірақ соңғы жылдары ол халықаралық сахнаға шығып, лайықты құрметке ие болды. Бұған дәлел ретінде мен хачапури көптеген басылымдар бойынша ең жақсы 100 тағамның қатарына кіреді деп айта аламын, ал Грузия әрқашан жетекші орын алады. 

Грузин асханасының құпиясы, бәлкім, тамақты ас үйде емес, жерде дайындап басталатындығы шығар, өйткені біз аграрлық елміз. Енді еңбек пен махаббаттан шыққан термен әзірленген тағамды қалай мақтан тұтпасқа?!
Мәдени мұрамыздың бағасын білеміз. Сондықтан кулинарлық дәстүрлер ұрпақтан ұрпаққа жалғасып, кейбір рецептер ғасырлар бойы өзгеріссіз біздің заманымызға жетті. 


Share on social media