Borjomidagi hayotbaxsh suv uzoq vaqt davomida barchaning nazaridan chetda qoldi. Uning o'zi yer qaridan o'rmonda sokin oqardi, ehtimol uning afsonasini faqat bir nechta odamlar bilishgan va uning hayotbaxsh kuchidan zavqlanganlar.

Arxeologik qazilmalar paytida topilgan tosh vannalar hayotbaxsh suvdan nafaqat ichimlik uchun, balki ming yillar oldin ishlatilganligini ko'rsatadi.

Siz hayotda ikki marta tug'ilasiz, deb bejiz aytilmagan.

Xuddi shu narsa Borjomi misolida ham sodir bo'ldi: hayotbaxsh suv, tinchgina shivirlab, XIX asrda butun imperiyaning e'tiborini tortdi. O‘shanda Borjomi shu qadar mashhur bo‘lganki, Rossiyaning Kavkazdagi vakil hokimi Yevgeniy Golovin qizini Borjomiga davolanish uchun yuborgan.

Yekaterina qanday kasallikka chalingani noma'lum, ammo Borjomi uni yarador kiyik kabi davolagani haqiqatdir.

Birinchi manba paydo bo'ldi — Yekaterina chashmasi. Bu yerda Borjomining ikkinchi hayoti boshlandi.

Vaqt o'tdi va suv u bilan birga oqdi.
Hokimlar o'zgardi, lekin Borjomi o'zgarishsiz qoldi. Binobarin, ularning qiziqishi ham so'nmadi.

Golovindan keyin Vorontsov, Vorontsovdan keyin esa Romanov keldi.

Ikkalasiga ham Borjomining suvi va tabiati shu qadar yoqdiki, uni yozgi qarorgohga aylantirdilar. Uylar, hammomlar, mehmonxonalar qurildi. O'sha davrdagi mehmonxonalarning nomlari ham Borjomi Yevropalik kiborlari: Marsel va Berlin uchun kurort ekanligini ko'rsatadi.
Bu joy: salon suhbatlari, adiblar, musavvirlar, sevishganlar va aristokratlar.

Tez orada suv oqa boshladi. Dastlab, jarayon qo'l mehnati bo'lgan, shu jumladan shisha butilkalarni tayyorlash ham. Biroq, vaqt o'tishi bilan hamma narsa mexanizatsiyalashgan. 1900 yilga kelib Borjomi eksport qilina boshladi va 1913 yilga kelib ishlab chiqarish 9 million shishaga yetdi.

Hamma bir ovozdan bunday xususiyatga ega suv dunyoning hech bir joyida yo'q degan fikrga qo'shildi.

Sovet Ittifoqi davri kelgandan so'ng, Borjomi SSSR bozorini osongina o'zlashtirdi.

U hamma joyda edi: ziyofatlarda, to'ylarda, tug'ilgan kunlarda, teatrlarda, opera zallarida, kinoteatrlarda. Sayyora taqdiri hal qilinayotgan tarixiy daqiqalarda ham Borjomi hozir bo'lgan. Usiz hech narsa bo'lishi mumkin emas edi. U sodir bo'layotgan hamma narsaning guvohi va kuzatuvchisi edi.

Sovuq urush davrida ham u temir pardani yorib o'tgan va AQSh da sotilgan.

Tabiat o'z farzandlarini kamsitmaydi, u hammaga baravar g'amxo'rlik qiladi, ularni hayot bilan to'ldiradi.

Bu Borjomining mohiyati — ona tabiatning mutlaq muhabbati, shishadagi jin kabi butilkaga joylangan.

Ko'p urinishlarga qaramay, Borjomi hech qachon o'zining gruzinligini yo'qotmagan; u har doim gruzin madaniyati, raqsi, qo'shiqlari, tabiati, noyob dasturxoni va mehmondo'stligi ramzi bo'lib kelgan. Bu gruzin nomoddiy qadriyatlarining moddiylashtirilgan ko'rinishidir. Borjomining gruzin yerlari bilan aloqasi shu qadar kuchliki (to'g'ridan-to'g'ri ma'noda), uni buzish deyarli mumkin emas.

Aytishimiz mumkinki, Borjomi Gruziya bilan birga o'zini o'zi belgilashdek uzoq davrni bosib o'tdi.

O'zingizni topish qiyin emas. Siz shunchaki o'zingizga tegishli bo'lmagan narsalarni, sizga tashqaridan majbur tatbiq etilgan narsalarni yo'q qilishingiz kerak va shunda qolgani — o'zingizniki bo'ladi. Uning ustiga turganingizda siz qudratli bo'lasiz, zero bu abadiy narsadir, uni hech kim va hech narsa sizdan tortib ololmaydi.

Borjomi tasviriga kiritilgan gruzin bezaklari hayotbaxsh suv va uning mamlakatini yanada bog'ladi.

Umuman olganda, geometrik shakllarni har qanday etnik madaniyatga bog'lash qiyin.

Karl Gustav Yung yoshligida daftarida chizgan eskizlari avstraliyalik aborigenlarnikiga mos kelishini payqab, u kollektiv ongsizlik deb atagan narsaning ajoyib kashfiyotiga olib keldi.

Ha, geometriya universaldir va bu shakllar kollektiv ongsizlikning tubida yotadi, lekin yuzaga ko'tarilgach, u individual ong prizmasidan o'tib ketadi va mahalliy chizgilar bilan to'ldiriladi.

Gruziya naqshlari — bamisoli kollektiv ongsizlikdan kelib chiqqandek, lekin Borjomi kabi gruzin ruhiga aylanadi. Ona zaminning tubida tug'ilgan, lekin gruzin qalbida haykaltaroshlik qilgan.